.jpg)
BİZDEN HABERLER
UZAY HUKUKU MEVZUAT TASARISI
Uzay;
Türk Dil Kurumuna göre “Bütün varlıkların içinde bulunduğu sonsuz boşluk, feza, mekan.” olarak tanımlanan, aslında gezegenimiz Dünya dahil bütün gök cisimlerinin içinde bulunduğu sınırsız boşluk anlamına gelen, diğer hukuk düzenlemelerinden ayrı ve uluslararası anlamda ortak bir düzenlemeye tabi olması gereken en geniş kapsamlı hukuki alana sahip olan,
Tüm dünya devletlerinin menfaatinin ve en genel anlamda kendisinin bütünlüğünün korunması ve varlığının devam ettirilmesinin sağlanması ilkesine uygun olarak, tüm varlıkların yegane yaşam alanı ve en geniş hukuki kapsama sahip olmakla beraber, içinde yaşadığımız gezegen olan Dünyaya özgü ve daha kolay uygulanabilir bir hukuki sistemin bulunması gerektiğinden hareketle, ayrıca birtakım coğrafi düzenlemelerin de bu şekilde olması ihtiyacını değerlendirerek, her ne kadar gözle görülebilen bir ayrım yapmak mümkün olmasa da, nihai anlamda ortak bir alan sınırının başlayabildiği her tür hayali çizginin diğer tarafında kalan bölge olarak değerlendirilir.
Bu mevzuat;
Birleşmiş Milletler tarafından ilan edilen beş uzay antlaşması olan,
1967 tarihli Ay ve Diğer Gök Cisimleri Dahil Dış Uzayın Keşfi ve Kullanılmasında Devletlerin Faaliyetlerini Yöneten İlkeler Hakkında Anlaşma,
1968 tarihli Astronotların Kurtarılması, Astronotların ve Uzaya Fırlatılmış Araçların Geri Verilmeleri Hakkında Anlaşma,
1972 tarihli, Uzay Cisimlerinin Verdiği Zarardan Dolayı Sorumluluk Hakkında Sözleşme,
1974 tarihli, Uzaya Fırlatılan Cisimlerin Tescili Sözleşmesi,
1979 tarihli, Devletlerin Ay’da ve Diğer Gök Cisimlerindeki Faaliyetlerini Düzenleyen Anlaşma olmak üzere taraf olunan diğer Uluslararası Antlaşma ve Sözleşmelere de uygunluk arzederek uluslararası bir mevzuat oluşturma amacı gütmektedir.
Madde 1)Her ne olursa olsun, Dünya dışı uzay cisimleriyle alakalı ve bu cisimlere isim verme dahil hiçbir tarz ve şekilde mülkiyet iddiasına konu olabilecek hareket tarzı sergilenemez. Buna aykırı işlemler hükümsüzdür.
Madde 2)İnsan, uzay aleminde Uluslararası Hukukun en temel ilkelerinden olan yaşama ve mülkiyet edinme hakkıyla bağlantılı olarak, uzay ve uzay cisimlerine ilişkin her türlü güncel bilgiyi bu cisimlere bir şekilde müdahalede bulunan her türlü Devlet faaliyetinden haberdar olma hakkına sahiptir.
Madde 3) Uzay ve Uzay Cisimlerine ilişkin her türlü faaliyetlere dair hem toplumsal anlamda hem de bireysel anlamda bilgi taleplerini değerlendirmek üzere Birleşmiş Milletler nezdinde bir kurul oluşturulur. Bu kurul, her türlü talebi değerlendirerek en kısa sürede talep edene bilgi vermekle yükümlüdür. Diğer ayrıntılar ilgili kanunlarında düzenlenir.
Madde 4) Uzaya gönderilen insanlı veya insansız her uzay cismi için bir tescil kayıt defteri tutulur. Bu kayda tüm bilgiler işlenir. Tescil Defterindeki bilgiler ayrıca Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Kullanımları Komitesiyle de paylaşılır.
Madde 5) Uzayda saldırganca davranışların önlenmesi, barışın korunması ve bilimsel araştırmaların daha güvenli bir şekilde yapılabilmesi için Milli Savunma Bakanlığı nezdinde bir yönergeyle Uzay Kuvveti teşkil edilir. Uzay Kuvveti Türkiye Uzay Ajansı ile koordineli olarak çalışır, görev emirlerini Milli Savunma Bakanı tarafından alır. Uzay Kuvvetinin koordinasyonundan Milli Savunma Bakanlığı sorumludur.
Madde 6) Uzaya gönderilen her milli uzay aracı üzerinde yargı yetkisi Türkiye Cumhuriyetine aittir. Bu durum, uzay aracının uzaya gönderilmesi için fırlatma rampasına yerleştirilmesinden itibaren başlar, uzaya gidiş yolculuğu, uzayda bulunma süresi, uzaydan geri dönüş yolculuğu ve tekrar yeryüzüne inmesi de dahil olmak üzere devam eder. Uzay Kuvvetleri, bu durumlarda uzay araçlarını ve içinde yer alan insanlar başta olmak üzere tüm canlıları koruma hak ve yetkisine sahiptir. Bu nedenle, uzay aracının gerek uzaya gidişi sırasında gerek uzayda bulunduğu sürede gerekse uzaydan dönüşü ve yeryüzüne inmesi durumlarında saldırganca müdahaleleri bertaraf etmek hak ve yetkisine de sahiptir. Uzay Kuvvetlerinin hak ve yetkileri ile sorumlulukları Milli Savunma Bakanlığı’nın ilgili yönergesinde düzenlenir.
Madde 7) Uzay çalışmalarında saydamlık esastır. Gizli veya çok gizli olması gereken milli çalışmaların dışında, uzay çalışmaları tüm insanlık yararına yürütülür, tüm bilgiler basın ve halkla paylaşılır.
Madde 8) Diğer Devletlerin uzay çalışmaları hakkında hem o ilgili devletten hem de Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Kullanımları Komitesi’nden bilgi talep edilebilir. Yeterli bilgi alınamadığı takdirde söz konusu faaliyetler hakkında ulusal çapta araştırmalara başlanır.
Madde 10) Dünya üzerinde yaşayan insanlar olarak uzayda yer alan başka canlılara karşı dostça ve barışçıl muamelelerin yürütülebilmesi amacıyla uzay çalışmaları başlatılacak ve devam ettirilecektir.
Madde 11) Barışçıl muameleler: Saldırganlık içermeyen, içerisinde kendisini müdafaa amacıyla birtakım unsurların ait olduğu, asıl amacı sivil eylemler olan birtakım hususlardır.
Madde 12) Uzay araçlarının gönderilmesi için yapılacak ulusal ve uluslararası antlaşmalar şunları içerir:
- Uzay araçlarının imalatına dair her türlü anlaşma
- Uzay araçlarının fırlatma istasyonundan fırlatılmasına dair her türlü anlaşma,sözleşme ve ikili ve çok taraflı metinler.
- Uzay araçlarının uzayda görevlendirilmesine dair her türlü anlaşma, sözleşme ve ikili ve çok taraflı metinler.
- Uzay araçlarının geri verilmesine dair yapılacak her türlü anlaşma, sözleşme ve ikili ve çok taraflı metinler
- Uzay araçlarının imha edilmesine dair her türlü anlaşma, sözleşme ve ikili ve çok taraflı metinler.
Madde 13) Uzay araçlarında görev alacak uzay adamlarının görevlendirilmesi için seçilecek unsurlar Türkiye Uzay Ajansı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. Uzay adamlarının hangi tür uzay araçlarında görev alacağı da yine aynı unsurlarla düzenlenir.
Madde 14) Uzay adamları görevleri boyunca ait oldukları devletin milli hakimiyetini temsil ederek o devletin bağımsızlığı altında faaliyetlerini icra ederler. Bu durum, uzay aracına bindikleri andan uzay araçlarıyla uzay sınırını aşarak ister Dünya yörüngesinde ister başka bir Gök Cismi yörüngesinde ister başka bir Gök Cisminde isterse tamamen uzay boşluğunda belirlenen görevlerini icra etmeleri sırasında ve dönüşlerinde yine aynı süreçlerde korunur. Bu düzenleme uzay adamlarının ait oldukları devlet tarafından resmi anlamda görevlendirilmeleri sayesinde resmiyet kazanır.
Madde 15) Uzay adamlarının Madde 14’de açıklanan uzay süreçlerinde işledikleri fiiller ait oldukları devletin bir fiili sayılır, sorumluluk doğuran herhangi bir fiil olursa bu nedenle Uluslararası Hukuk açısından Devletlerin sorumluluğuna ilişkin hükümler uygulanır.
Madde 16) Madde 15’de yer alan hususlar anlaşmaya taraf olsun ya da olmasın her devletin uzay faaliyetinde geçerlidir. Bu anlaşma maddesi her devleti bağlayıcıdır, genel bir hukuk ilkesi olarak düzenlenmiştir. Uzay adamları insanlığın elçileri olmakla beraber öncelikle ait oldukları devleti temsil ederler, sorumlulukları da bu nedenle o devletten tazmin edilir. Özel Hukuk Hükümleri saklıdır.
Madde 17) Uzay adamlarının görevleri karşılığında alacağı ücretlere ilişkin hükümler Türkiye Uzay Ajansı tarafından uzay adamları ile ilgili çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Uzay adamlarının görevleri sonucunda kendilerine bağlanacak her türlü tazminata ilişkin hükümler Türkiye Uzay Ajansı tarafından uzay adamları ile ilgili çıkarılacak yönetmelikte düzenlenir. Hüküm bulunmayan hallerde ilgili durumlarına göre devlet memurlarına uygulanan en yüksek katsayı üzerinden emeklilik, malullük ve şehitlik tazminatları esas alınır.
Madde 18) Bir uzay adamının uzayda veya bir başka gezegen veya uzay cisminde süresiz olarak kaç yıl görev yapacağı Türkiye Uzay Ajansı tarafından uzay adamları ile ilgili çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Uzay adamının belirli sürelerle toplam kaç yıl görevde olacağı yine aynı yönetmelikle belirlenir.
Madde 19) Uzay adamlarının dünyaya dönüşlerinden sonra ne kadar bir zaman aralığı geçtikten itibaren tekrar uzay görevlendirmesi yapılabileceği Türkiye Uzay Ajansı tarafından uzay adamları ile ilgili çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Zorunluluk halinde bu hükümlerin uygulanması temel hak ve hürriyetlerin özüne dokunulmaksızın askıya alınabilir.
Madde 20) Uzay adamlarının başarısı onurlandırılır.
Madde 21) Uzay adamları haricinde Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının ya da bu mevzuata taraf olan yabancı ülke vatandaşlarının veya bu mevzuata taraf olmayan diğer devlet vatandaşlarının uzay yolculukları için ne tip başvurular yapacağı, hem Türkiye Uzay Ajansı’nın çıkaracağı bu şekildeki bir başvuru ve kabul yönergesi ile hem de yerli veya yabancı uzay ajansları ile yerli veya yabancı uzay şirketlerinin özel hükümlerine göre belirlenir, bu tip belirlemelerin ulusal anlamda kabul görebilmesi için bu alanda yer bulan ulusal düzenlemeler ile uluslararası uzay anlaşmaları ve uluslararası hukuk hükümlerine aykırılık arzetmemesi gerekir.
Madde 22) Uzay yolculuklarının yerli özel şirketler tarafından yapılabilmesi için hayat sigortası bir zorunluluktur, buna ilişkin düzenlemeler sigorta kanununa eklenir.
Madde 23) Uzay yolculukları, uzaya gidiş için başvuru yapılmasından itibaren resmi olarak başlamış sayılır. Fiili anlamda ise fırlatma rampasında bekleyen fırlatma aracına binilmesi ile başlar. Sigorta yükümlülükleri de bu kapsamda düzenlenir.
Madde 24) Uzay yolculuğu: Uzaya gidiş, uzayda bir uzay aracında veya bir gök cisminde geçen süre ve uzaydan veya bir gök cisminden dünyaya geri dönüşü içeren her türlü seyahati kapsar. Sürelerin belirlenmesi ve gök cisminde süreli veya süresiz olarak bulunulması şeklindeki düzenlemelere imkan tanınabilir. Bu durumda, belirli bir süreyi kapsayan bu maddede tanımlanmış olan uzay yolculuklarında, uzay yolcuları ait oldukları devletin hüküm ve tasarrufu altında seyahat ederler ve konaklarlar. Ayrıca uzay aracının sahibi olan, fırlatan, topraklarından veya tesislerinden fırlatılmasına izin veren devlet, uzay yolcusunun ait olduğu devletle beraber yasal yükümlülüklere tabidir. Aralarında çıkan anlaşmazlıklar kapsamına, uzay yolcusunun bir an önce güvenli bir uzay veya dünya noktasına taşınmasını içermez. Bu mevzuata taraf olsun ya da olmasın tüm devletler, böyle bir durumda uzay yolcusunun bir an önce güvenli bir noktaya taşınmasını taahhüt ederler.
Madde 25) Madde 24’de öngörülen şekilde uzay yolcusunun ait olduğu devletle onu taşıyan uzay aracının ait olduğu devlet arasında uzay yolculuğu esnasında çıkan bir anlaşmazlık Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımı Komitesi tarafından çözüme kavuşturulur.
Madde 26) Madde 24’de tanımlanmış olan ancak belirli bir süreyi kapsamayan uzay yolculuklarının bir varış noktası bulunur ve varış noktasında uzay yolculuğunu gerçekleştiren uzay aracının uzay yolcusunu hedeflenen noktaya teslimiyle görevi sona erer.
Madde 27) Madde 24’de tanımlanmış olan ve belirli bir süreyi kapsamayan uzay yolculuklarının varış noktasında uzay yolcusunun tabi olacağı kurallar hem ait olduğu devletin kuralları hem de varış noktasında tesis edilen yerleşkenin kurulduğu alanda bulunan bu mevzuata taraf olsun veya olmasın yabancı bir devletin kurallarıdır. Bu kurallar arasında çıkan uyuşmazlıklarda Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımı Komitesinin çözümleri dikkate alınır.
Madde 28) Başka bir gök cisminde bir yerleşkenin kurulması durumunda mevcut uluslararası uzay antlaşmalarına ve bu mevzuata aykırı olmayacak şekil ve usullere yeni hukuk kuralları düzenlenir. Bu kurallar kısa ve genel hukuki metinler olacaktır. Her bir gök cismi için farklı hukuki metinler düzenlenecektir. Bu kurallarda öncelik temel hak ve hürriyetlerin korunması olacak, ayrıca o gök cisminde bulunan veya bulunacak olan yabancı varlıklara saldırganca davranış içermeyecektir. Ancak bu hukuki metinler o yerleşkenin ve içinde bulunan insanlarla diğer canlıların ve her türlü ekipmanın korunmasını içeren düzenlemeler barındıracaktır. Bu düzenlemelerin ana temasından ayrılmadan ayrıntılar belirlenebilecektir.
Madde 29) Uzayda ya da gök cisminde kurulacak ve insan yaşamına uygun bir düzen içeren yerleşkenin bilimsel amaçlı mı yoksa iskan amaçlı mı yoksa hem bilimsel hem de iskan amaçlı mı olduğuna dair hukuki düzenlemeler ayrı bir şekilde tesis edilecektir. Buna ilişkin ön araştırmalar doğrultusunda yapılacak hukuki düzenlemeler de ulusal ve uluslararası hukuka aykırı olmayacak şekilde düzenlenecektir.
Madde 30) Bu mevzuatta yer alan hususlarla ilgili çıkacak uyuşmazlıklarda Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Kullanımları Komitesi ve Uluslararası Adalet Divanı yetkilidir.
Bu mevzuat bir başlık ve 30 maddeden oluşmaktadır.
Ay Hakkındaki Hükümlerle İlgili Hukuki Güncellemeler
Madde 1) Ay, Dünyanın bir uydusudur, yani Dünya’da geçerli olan hukuki düzenlemelerin büyük çoğunluğu Ay üzerinde de geçerli olacaktır. Ancak, mülkiyet ilkesi yine 1967 tarihli Ay ve Diğer Gök Cisimleri Dahil Uzayın Keşfi ve Kullanılmasında Devletlerin Faaliyetlerini Yöneten İlkeler Hakkındaki Anlaşma (Dış Uzay Anlaşması) gereğince ortak alan olarak kullanılacaktır. Dolayısıyla hiçbir devletin tekeline giremez.
Madde 2) Ay, hakkında yapılacak ulusal ve uluslararası antlaşmalar da Ay Hakkındaki Hükümler’in ilk maddesine aykırı olamayacaktır.
Madde 3) Türkiye Uzay Ajansı tarafından Ay üzerinde gerçekleştirilecek ilk makine teması sayesinde Ay hakkındaki keşiflerin artacağı kuşkusuzdur. Ancak insansız makinelerin Ay üzerinde gerçekleştireceği her türlü faaliyet ancak bilimsel amaçlı olacaktır. Saldırgan amaçlarla Ay üzerinde faaliyete asla müsaade edilmeyecektir. Bu nedenle, Ay’a gönderilen insansız makinelerin faaliyetlerini denetlemek için en yakın zamanda bir Ay Birimi kurulacaktır. Ay Birimi Uluslararası çalışmalara ve işbirliğine açık olacaktır. Ay Biriminin görevleri kendi mevzuatında gösterilecektir.
Madde 4) Ay üzerinde gerçekleştirilecek insanlı faaliyetlerin sadece bilimsel amaçlı olmasına özen gösterilecektir. Ay üzerinde gerçekleşecek insanlı faaliyetlerde saldırganca davranış göstermek yasaktır. Ancak bilimsel faaliyetler sırasında başka bir devletin uzay aracının veya tamamen yabancı bir uzay cisminin saldırganca davranışlarına aynı ölçüde insan yaşamını korumak adına müdahalede bulunabilir. Bu tip saldırganca davranışların önlenmesi için Uzay Kuvvetleri görevlendirilir. Bunların hepsi Ay Biriminin kendi mevzuatında ayrıntılı olarak düzenlenecektir. Bu düzenlemeler de Uluslararası Anlaşmalara aykırılık gösteremez.
Madde 5) Ay’ın kullanımının tespit edilmesi açısından yine ortak alan ilkesine özen gösterilecektir. Ay’da bir yerleşke kurulması planları öncelikle Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Kullanımları Komitesi ile paylaşılır. Ardından bu metin Uluslararası kamuoyuna duyurulur. Ay yerleşkesinin kurulması için planlanan Ay Bölgesinin, daha önce başka bir Devlet tarafından başka bir Ay yerleşkesinin kurulması için planlanan bir bölge olmamasına dikkat edilecektir. Bu durumun planlama aşamalarında veya daha önce öğrenilmesi gerekmektedir. Ancak, planlama aşamalarında veya daha öncesinde böyle bir başka planın olmadığının öğrenilmesine rağmen, planlama için başvuru yapıldıktan sonra bir başka devlet planı ile bölge çakışması olduğu öğrenilirse, sorunun çözümü için Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine başvurulur. Bu durumda Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinin vereceği karara göre hareket edilir. Eğer hatalı bir karar verildiği düşünülürse, sorun Uluslararası Adalet Divanı nezdinde çözülmeye çalışılır. Yine hatalı bir kararın çıkması durumunda, o Ay bölgesinin kurulmasına karar verilir.
Madde 6) Ay’da kurulacak yerleşke için kurulması planlanan bölge kesinleştikten sonra, Ay Biriminin kendi mevzuatında öngöreceği şekil ve usullerde yerleşim tamamlanır.
Madde 7) Ay’da sürdürülmesi planlanan bilimsel araştırmalar için bir Kaynak Fon Kurulu oluşturulur. Kaynak Fon Kurulu bir başkan ve yedi üyeden oluşur. Toplantı yeter sayısı tüm üyelerin salt çoğunluğudur. Kararlar oy çokluğu ile alınır. Kaynak Fon Kurulu’nun başkan ve üyeleri Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı tarafından atanır. Bilimsel araştırmaların niteliğini ve ihtiyaç duyulan fonu değerlendiren kurul, bu değerlendirme sonucuna göre kesin bir hesap tasarısı çıkarır. Kesin hesap tasarısı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına sunulur. Kaynak Fon Kurulu’nun belirlediği rakam kesindir. Bilimsel araştırmaların niteliğine göre gerekli süre içerisinde Kaynak Fon Kurulu’na rakam aktarılır.
Madde 8) Ay’da kurulması planlanan yerleşkenin geçici veya sürekli olması durumuna göre, bilimsel araştırmaların niteliği de önem arzedeceği için, Kaynak Fon Kurulu sadece bilimsel araştırmalar için ayrı, kurulacak yerleşkenin kapsamında icra edilecek bilimsel araştırmalar için ayrı değerlendirme yapar ve belirleyeceği rakamı da ona göre belirler.
Madde 9) Ay üzerinde icra edilecek bilimsel araştırmaların takibi Ay Birimi’nde kurulacak ekiplerle yönetilir. Ay Birimi’nde kurulacak ekip Uluslararası kurum ve kuruluşlarla işbirliği halinde çalışır. Faaliyetleri hakkında Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımı Komitesini bilgilendirir.
Madde 10) Ay üzerinde kurulan yerleşkenin bir tehdit veya saldırı durumuyla karşı karşıya kaldığı değerlendirildiğinde derhal ilgili kanallar vasıtasıyla Milli Savunma Bakanlığı ve Uzay Kuvvetlerine haber verilir.
Madde 11) Ay üzerinde, hava alanında ya da yerin altında icra edilecek bilimsel çalışmalar Ay madenlerini de kapsar. Bilimsel araştırmaların gerektirdiği ölçüde madenlerden numune toplanabilir. Hem Ay yerleşkesinde hem de Dünya’ya getirilerek bu numuneler incelenebilir. Bu numunelerle ilgili Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımları Komitesine bilgi verilir. Bu tür bilimsel araştırmalar madencilik çalışması olarak değerlendirilmez. Bilimsel çalışmalarla madencilik faaliyetlerinin ayrımı alınan numunenin ölçüsüyle ve değeriyle belirlenir. Ölçü ve değer uluslararası anlamda ortak kabul görmüş ölçü birimleri üzerinden gerçekleştirilir.
Madde 12) Ay üzerinde gözlemevi, rasathane, radyoteleskoplar gibi diğer gök cisimlerini inceleme amaçlı birimler kurulabilir. Bu tarz yerlerin çalışma usul ve esasları Ay Birimi tarafından düzenlenir.
Madde 13) Ay üzerinde gerek Dünya yolculukları gerekse diğer gök cisimlerine yapılacak yolculuklar için fırlatma istasyonları kurulabilir. Bu tarz yerlerin kurulma planları ve icrası Ay Birimi tarafından gerçekleştirilir.
Madde 14) Ay üzerinde sürekli kurulacak olan bilimsel amaçlı yerleşkelerle ilgili hukuki düzenlemeler Ay Birimi tarafından takip edilir. Ulusal düzeyde faydalı olması beklenen anlaşmalar incelenerek Türkiye Uzay Ajansına bildirilir. Bu açıdan gereken dikkat ve özen gösterilerek çalışmalar yürütülür.
Madde 15) Ay üzerinde sürekli kurulacak iskan amaçlı yerleşkelerle ilgili hukuki düzenlemeler Ay Birimi tarafından takip edilir. Ulusal düzeyde faydalı olması beklenen anlaşmalar incelenerek Türkiye Uzay Ajansına bildirilir. Bu açıdan gereken dikkat ve özen gösterilerek çalışmalar yürütülür.
Bu düzenlemeler toplam 15 maddeden oluşmaktadır. Gerekli görülen hallerde madde sayıları arttırılabilir. Mevcut maddelerde değişiklik ihtiyacına göre güncelleme de yapılabilir.
Mars Hukuksal Mutabakat Metni
Mars; Güneş sistemimizin Dünya’dan sonra yaşam için en uygun ortamı barındırdığı düşünülen, Güneş sistemindeki yörüngesi nedeniyle zaman zaman Dünya’ya yaklaşan, yaklaştığı zaman Dünya ile arasındaki mesafe 55.000.000 kilometreye kadar düşen, zaman zaman Dünya’dan uzaklaşan, uzaklaştığı zamanlarda Dünya ile arasındaki mesafe 225.000.000 kilometre olan ve üzerinde birçok devletin uzay araçları vasıtasıyla inceleme yapmaya devam ettiği bir gezegen olarak, hem bilimsel hem de iskan amaçlı yerleşke kurulma ihtimalinin en yüksek olma ihtimali göz önünde bulundurularak imzacı devletlerce bu hukuki mutabakat metninin düzenlenmesi uygun görülmüştür.
Bu nedenle;
Birleşmiş Milletler tarafından ilan edilen beş uzay antlaşması olan,
1967 tarihli Ay ve Diğer Gök Cisimleri Dahil Dış Uzayın Keşfi ve Kullanılmasında Devletlerin Faaliyetlerini Yöneten İlkeler Hakkında Anlaşma,
1968 tarihli Astronotların Kurtarılması, Astronotların ve Uzaya Fırlatılmış Araçların Geri Verilmeleri Hakkında Anlaşma,
1972 tarihli, Uzay Cisimlerinin Verdiği Zarardan Dolayı Sorumluluk Hakkında Sözleşme,
1974 tarihli, Uzaya Fırlatılan Cisimlerin Tescili Sözleşmesi,
1979 tarihli, Devletlerin Ay’da ve Diğer Gök Cisimlerindeki Faaliyetlerini Düzenleyen Anlaşma
başta olmak üzere taraf olunan diğer Uluslararası Antlaşma ve Sözleşmelere de uygunluk arzederek uluslararası bir mevzuat oluşturma amacı gütmektedir.
Madde 1) Mars yüzeyinde veya yörüngesinde devletler tarafından daha önceden gönderilmiş olan, görev sona eren veya hala görevine devam eden yahut şu anda dünyadan gönderilmiş olup uzayda yolculuğuna devam eden ve hedefi Mars’a veya yörüngesine ulaşmak olan uzay araçlarının tabi olacağı hukuki kurallar öncelikle uzay araçlarının tabi olduğu gönderen devlete aittir. Bununla beraber Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımı Komitesi’nce ilan edilmiş beş uzay antlaşması ve beş uzay hukuku ilkesine her şekilde uymak zorunluluğu altında bulunmaya devam ederler.
Madde 2) Uzay araçlarının ister Mars yörüngesinde isterse Mars yüzeyinde birbirlerine karşı meydana getirdikleri zarar sonucunu doğuran fiiller hakkında ise her şekilde Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımı Komitesi’nce ilan edilmiş beş uzay antlaşması ve beş uzay hukuku ilkesi egemen hukuk düzenlemesi olmaya devam eder.
Madde 3) Madde 2’de yer alan zararların hangi şekillerde ortaya çıktığının tespit edilebilmesi amacıyla Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımı Komitesi tarafından bir komisyon oluşturulur. Bu komisyonda Madde 2’de yer alan zarar sonucunu doğuran olaya karışan devletlerden birer temsilci katılır. Komisyon başkanlığını Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri yürütür. Komisyon Başkanı, her iki veya daha fazla uzay aracının ait olduğu devletten bilimsel, teknik ve diğer verileri talep ederek bunların komisyonda değerlendirmesini sağlar. Elde edilen veriler hakkaniyet içeren bir sonuca ulaşmaya yetersiz gelirse, Başkan ayrıca Mars’ta görev yapan diğer uzay araçlarıyla olaya ilişkin kayıt edilmiş olan verilerin olup olmadığını da araştırır. Nihayetinde elde edilen tüm verileri değerlendirerek hakkaniyetli bir sonuca ulaşır. Sorumluluk hükümleri taraf olsun veya olmasın 1972 tarihli Uzay Cisimlerinin Verdiği Zarardan Dolayı Uluslararası Sorumluluk Hakkında Sözleşme hükümleridir.
Madde 4) Madde 3’de yer alan sorumluluk hükümlerine göre komisyonca sorumluluk tutarı belirlenir.
Madde 5) Mars yüzeyinde veya yörüngesinde araştırma yapmaya devam eden uzay araçlarının bulunduğu konumlara ilişkin herhangi bir mülkiyet iddiasının ileri sürülmesi de mümkün değildir. Burada uluslararası antlaşmalar geçerliliğini korur.
Madde 6) Mars yüzeyinden veya yörüngesinden elde edilen verilerin talep halinde uluslararası düzeyde paylaşılması gerekir. Buna aykırı sözleşmeler hükümsüzdür. Buna ilişkin çalışmalar Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Kullanımları Komitesi tarafından yürütülür.
Madde 7) Mars yüzeyinde bilimsel amaçlı yahut iskan amaçlı veyahut her ikisini de barındıran yerleşkeler kurulabilir. Bu tarz yerleşkelerin kurulmasının güncel hale geldiği Türkiye Uzay Ajansı tarafından belirlenir. Buna benzer hallerde, Türkiye Uzay Ajansının bünyesinde bir Mars Birimi kurulur. Güncel çalışmaları Mars Birimi takip eder.
Madde 8) Mars’a yapılacak insanlı uzay yolculuklarının güncel hale gelmesi durumunda Mars Birimi çalışmaları dikkat ve titizlikle takip eder. Dünya’dan Mars’a yapılacak insanlı uzay yolculukları konusunda Uzay Hukuku Mevzuat Tasarısı’nın hükümleri geçerlidir. Anlaşmazlık ve uyuşmazlıklar konusunda da yine aynı hükümler geçerliliğini korur.
Madde 9) Mars’a yapılacak insanlı uzay yolculuklarının Dünya dışı başka bir gezegenden veya gök cisminden gerçekleştirilmesi halinde öncelikle o gezegen veya gök cisminde düzenlenmiş bu konudaki hukuk kuralı dikkate alınır. O gezegen veya gök cisminde bu konuda düzenlenmiş bir hukuk metninin bulunmaması durumundaysa şu ilkeler sırasıyla uygulanır;
a) Yerel gezegenin durumuna göre uzay adamını Mars’a götürecek uzay aracını fırlatma seçenekleri arasından yaşam hakkını koruyucu önlemlerin alınmasına en uygun olan seçeneğin tercih edilmesi esastır. Bu duruma uygunluğu ise hem uzay adamının ait olduğu devlet, hem uzay aracının ait olduğu devlet hem de Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımı Komitesi denetler. Uygun olan zamanda uygun olan şartlarda en uygun uzay aracının seçilerek fırlatılmasının tespitinden sonra, olumlu veya olumsuz değerlendirmeleri gerçekleştirilir. Uzay aracının ait olduğu devletten veya uzay adamının ait olduğu devletten veya Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımı Komitesinden olumlu değerlendirmesinin alınamaması halinde fırlatma ve de uzay yolculuğu yapılamaz.
b) Uzay yolculuğunun uzay turizmi amacıyla yapılması hallerinde ise a) bendinde sayılan uzay yolcusunun ait olduğu devlet veya uzay aracının ait olduğu devlet veya Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımı Komitesinin hepsinden olumlu değerlendirmesinin alınması zorunludur. Ayrıca uzay yolcusunun ait olduğu devlet tarafından onaylanmış bir uzay sigortasının bulunması da zorunludur.
c) Yerel gezegende fırlatma sistemlerinin de ayrıca her türlü işletim onayının alınmış olması zorunludur. Bu denetimin öncelikle yapılması esastır. Bu denetimden uygunluk belgesi alamayan işletmeler yerel gezegende uzay fırlatması gerçekleştiremez. Değerlendirmenin içeriğinde yerel gezegene zarar verilmemesi esastır. Düzenlenecek uygunluk belgelerinde öncelikle bu husus gözetilir.
d) Yerel gezegen tabirinden gezegenin yüzeyi, yer altı ve yer üstü ile yörüngesi anlaşılır.
Madde 10) Mars’a gerçekleştirilen bilimsel amaçlı veya turizm yahut iskan amaçlı olan ve gerek Dünya’dan çıkışlı gerekse başka bir gezegen veya gök cisminden çıkışlı olan uzay yolculuklarının gelişen son teknolojik sistemlere uygun adapte edilmiş ve insan yaşamını tehlikeye atmayacak uzay araçlarıyla gerçekleştirilmesi için Mars Birimi tarafından gereken dikkat ve özen gösterilir. Uzay aracının ait olduğu devlet ile eğer uzay aracının taşıdığı bir uzay yolcusu veya uzay adamı varsa ve onların ait olduğu devlet farklı ise o devletin, bu antlaşmaya taraf olması hallerinde söz konusu uzay araçlarının uygunluk denetimi onayını Mars Birimi verir. Söz konusu devletler bu antlaşmaya taraf olmasalar bile eğer gereken denetim için başvuru yaparlarsa Mars Birimi uygunluk denetimini yapabilir.
Madde 11) Mars varışlı uzay yolculuklarında uzay yolcularının Mars yüzeyinde tesis edilmiş olan varış noktalarına ulaştırılmaları ile uzay yolculuğu gerçekleştirilmiş olur.
Madde 12) Bilimsel araştırmalar için Mars’a varacak olan uzay adamlarının da aynı şekilde uygun bir tesis bulunması halinde bu tesise ulaştırılmaları esastır. Ancak böyle bir tesisin ilk kez inşa edilmesinden önce oraya varacak olan ilk uzay adamlarının en güvenli noktada indirilmeleri ve mümkün olduğu ölçüde yüzeyin güvenli varış noktalarında bırakılmaları uzay yolculuğunun yapıldığı anlamına gelecektir.
Madde 13) Mars’a gerçekleştirilecek insanlı uzay uçuşlarının hangi noktadan sonra uzay turizmi açısını oluşturup oluşturmayacağını güncel olarak Mars Birimi takip eder. Bu mevzuata taraf devletlerin tabiiyetinde olan veya tabiiyetinde olmasa bile yine bu anlaşmaya taraf devletlerin tesciline tabi olan uzay araçlarıyla Mars’a uzay yolculuğu yapmak isteyen yerli ve yabancı kişi ve kurumların Mars Birimi’ne başvuru yaparak güncel duruma göre uzay yolculuklarına aday olması gerekir.
Madde 14) Mars Birimi yerli ve yabancı özel ve kamu hukuku tüzel kişilerinin Mars çalışmalarını dikkat ve titizlikle takip eder. Nihai durumlara göre uzay turizminin başlama kararını verir. Bu durumda daha önceden kendisine yapılan veya uzay turizminin ilanı ile yapılmaya başlanan başvuruları sırasıyla değerlendirerek uzay yolculuklarının başlamasına karar verir. Uzay yolculuklarının Dünya üzerinden veya başka bir gezegen veya başka bir gök cismi üzerinden başlaması noktasında bu mevzuatın ilgili hükümleri dikkate alınır.
Madde 15) Mars Birimi, Mars’a bilimsel amaçlı uzay araştırmalarının hızlanması ve insanlı bilimsel araştırmaların artması ve uzay turizminin başlaması durumlarında en hızlı bir şekilde Mars için özel hukuk hükümlerinin arttırılmasına karar verir. İlgili karara istinaden Türkiye Uzay Ajansı bu mevzuata taraf devlet temsilcilerinin toplanmasıyla güncel bir mevzuat oluşturmak için harekete geçer. Taraf devletlerin atayacağı hukuki temsilcilerin çalışmasıyla güncel şekilde Mars Hukuksal Metnine maddeler eklenir.
Bu Hukuksal metin 15 maddeden oluşur. Hüküm bulunmayan hallerde Uzay Hukuku Mevzuatı tasarısı dikkate alınır. Taraf devletlerin tümünün katılımıyla ve rızasıyla güncel maddelerin eklenmesine veya değiştirilmesine karar verilir.
Çeşitli ve Son Hükümler
Madde 1) Devletler, uzay araçlarının imalatında tüm doğal hayata saygı çerçevesinde, gerek bilimsel amaçlı gerekse uzay turizmi amaçlı olan uzay yolculuklarının mümkün olan en başarılı seviyesinde olmasına özen gösterilmesi kaydıyla, zararlı kimyasal, biyolojik ve nükleer maddelerin en asgari seviyesinde kullanmaya çaba gösterecektir. Bu yükümlülük uzay çalışması yapsın veya yapmasın uzay araçlarının imalatını gerçekleştiren tüm devletlere ait olan bir yükümlülüktür. Bu tarz kimyasal, biyolojik veya nükleer maddelerin hangi seviyelerde insan ve çevre sağlığına zarar içerdiği bilimsel araştırmalar sayesinde ortaya konan Uluslararası Radyoloji Birliğinin kabulüne dayanır.
Madde 2) Devletler, başlangıç aşaması olarak Madde 1’e uygun bir şekilde imal edilmiş olan uzay araçlarının fırlatılması esnasında da yine doğal çevreye ve insan sağlığına en az zarar verecek yerlerin önceden tespit ve tahlil edilmesi ilkesini gözetecek, uzay araçlarının fırlatılması sırasında da her türlü tedbir ve önlemi alarak her türlü zararın ortaya çıkmasının en düşük seviyede olmasına gayret edeceklerdir.
Madde 3) Uzay yolculuğu sırasında gerek uzay aracının tabi olduğu, gerek uzay aracının taşıdığı başka bir uzay aracının tabi olduğu gerekse uzay aracının taşıdığı uzay adamının tabi olduğu devletin hukuk kuralları çerçevesinde ve Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımı Komitesi tarafından ilan edilmiş olan beş uzay antlaşması ile beş uzay hukuku ilkesi ve diğer beyannamelere uygun bir seyir izlenecektir.
Madde 4) Uzay araçlarının uzay yolculuğu sırasında uygun noktalarda asıl taşınan ve uzayda ayrılması her açıdan en uygun olan bölgede ayrılması sağlanacaktır. İhmalkar davranışlar sonucu meydana gelen her türlü zarardan sorumluluk 1972 tarihli Uzay Cisimlerinin Verdiği Zarardan Dolayı Sorumluluk Hakkında Sözleşme hükümlerine göre sorumluluk hükümleri uygulanacaktır.
Madde 5) Uzay sınırı olarak kabul gören ortak sınırı geçtikten sonra uzay aracının varması planlanan bölgeye varışına kadar güvenli bir şekilde seyretmesi için bu mevzuata taraf olsun ya da olmasın tüm devletler destek sunmakla yükümlüdür. Uzay araçlarına saldırı hiçbir şekilde hiçbir noktada kabul edilemez. Barışçıl ve bilimsel amaçlarla varması planlanan noktaya doğru uzay yolculuğuna devam eden bir uzay aracının ait olduğu devlet tarafından saldırı ihbarının yapılması halinde, bu anlaşmaya taraf devletler derhal toplanır ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreterini de haberdar eder. Bu anlaşmaya taraf devletler derhal Uzay Kuvvetlerini seferber eder.
Madde 6) Barışçıl ve bilimsel amaçlarla varması planlanan noktaya doğru uzay yolculuğuna devam eden bir uzay aracının nereden geldiği bilinmeyen bir saldırı sonucunda hasar aldığı veya yok olduğu tespit edildiğinde şu hususlar öncelikle uygulanır:
a) Madde 6’da tarif edilen bir uzay aracının içinde bir uzay adamı veya uzay yolcusu barındırmaması durumunda bu taraf devletlerin çağrısı ile Birleşmiş Milletler nezdinde bir toplantı düzenlenir. Saldırıya uğrayan uzay aracının tescil aidiyeti olan devlet dahil olmak üzere uzay çalışmalarında saldırının olduğu noktada olsun veya olmasın saldırıya ilişkin her türlü veri öncelikle bu anlaşmaya taraf devletlerce toplanmaya çalışılır. Bu anlaşmaya taraf devletlerin toplama imkanının zor olduğunun anlaşılması halinde Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri dünya genelinde bir çağrı yaparak saldırının olduğu bölgede olsun veya olmasın uzay çalışması yapan tüm devletlerden saldırıya ait her türlü bilimsel, teknik veya buna benzer verilerin verilmesini talep eder.
b) Elde edilen veriler ışığında Birleşmiş Milletlerde yapılan toplantıda hangi devlete ait uzay aracının saldırı yaptığı tespit edilebilirse o devletin derhal Uluslararası Adalet Divanında yargılanmasına ait karar oylanır.
c) Kararın olumsuz olması durumunda uzay aracı saldırıya uğrayan devlet veya devletlerin bu antlaşmaya taraf olup olmadığına bakılmaksızın saldırıyı gerçekleştiren devletten tazminat istemesi için bu antlaşmaya bir geçici madde eklenir. Bu geçici maddede ayrıca saldırıyı gerçekleştiren devletin tazminat ödemeyi reddetmesi halinde ne tür yaptırımlara maruz bırakılması gerektiği düzenlenir. Bu hükümler kesindir.
d) Madde 6‘da tarif edilen bir uzay aracının içerisinde bir veya birden fazla uzay adamı veya uzay yolcusunun bulunması durumunda ise bu durumun öğrenilmesi halinde saldırıya uğrayan devletin talebi beklenmeksizin derhal bu anlaşmaya taraf devletler saldırının olduğu noktada saldırıya ait bilimsel, teknik veya buna benzer her türlü verinin o noktada uzay çalışması yapsın veya yapmasın tüm devletlerden toplanması için devletlere bildiri yayınlar ve derhal Birleşmiş Milletler Genel Sekreterini haberdar eder.
e) Bu anlaşmaya taraf devletler Birleşmiş Milletler nezdinde bu saldırı nedeniyle bir toplantı yapılmasını Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinden talep eder. Ancak bu toplantıyı beklemeksizin derhal kendi aralarında toplanarak elde edilen bilimsel ve teknik veriler ışığında saldırıya yapan uzay aracının ait olduğu devleti tespit etmeye çalışır. Saldırıyı gerçekleştiren devletin tespit edilmesi halinde derhal o devlete uzay aracının yönetilmesi hakkında bir sorumluluk talebi gönderir. Sorumluluk talebinde söz konusu saldırıyı gerçekleştiren uzay aracının yönetilmesine ilişkin sorumlu olanların isimlerinin tespit edilmesi, saldırıda ölen ya da yaralanan uzay adamlarının ya da uzay yolcularının sayısı, nihayet bu saldırıyı gerçekleştiren isimlerin Uluslararası Adalet Divanına derhal çıkarılmaları talep edilir. Ayrıca taleplerin gerçekleştirilmesi için uygun bir süre verilerek bu süre içerisinde olumlu bir cevap bildirilmediği takdirde o devlete karşı hangi tür yaptırımların uygulanacağı sıralanır. Eğer bu anlaşmaya taraf devletlerce saldırıya ilişkin her türlü verinin toplanması zor gözüküyorsa a) ve b) bentlerinde yer alan usuller uygulanır. Sorumluluk talebinde ayrıca ölen ya da yaralanan uzay adamlarının ya da uzay yolcularının özel hukuk hükümlerine göre belirlenmiş tazminat tutarları da yer alır.
Madde 7) Uzay araçlarının uzayda varması planlanan bir bölgeye veya noktaya ulaşmasıyla uzay yolculuğu sona ermiş olur. Bu noktada yine mevcut olan Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımı Komitesi tarafından ilan edilen beş uzay anlaşması ile beş uzay hukuku ilkesi ve diğer beyannamaler uygulanır.
Madde 8) Uzay araçlarının varması planlanan bölgede görevlerine başlamasıyla artık görevi esnasında öncelikle uzay çöplerinin ya da uzay enkazının oluşmamasına özen gösterilerek çalışması sağlanır. Bunun için hem uzay aracının imalatında hem de görevi esnasında gereken titizlik uzay aracının ömrü sona erene kadar ya da uzay aracı bir şekilde herhangi bir nedenle arızalanana kadar devam eder.
Madde 9) Uzay aracının görevi esnasında bir uzay enkazı oluşturmaması için uygulanacak tedbirler Birleşmiş Milletler’in ilgili beyannameleri sayesinde belirlenir. Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımları Komitesi, öncelikle bu tedbirlere uyulmadan uzaya gönderilen uzay araçlarının uğrayacağı maddi yükümlülükleri belirleyen bir ilke yayınlar. Bu ilkelerde yer alan maddi yaptırımların güçlü olması için bu anlaşmaya taraf devletler yoğun çaba sarfeder. Uzay enkazının oluşmaması için Birleşmiş Milletlerce belirlenen tedbirlere riayet edilmeden uzaya gönderilen bir uzay aracının gerek başka bir uzay aracına kasıtsız çarpması nedeniyle gerekse bir imalat hatası nedeniyle bir uzay enkazına dönüşmesi hallerinde uzay aracını imal eden, onu uzaya gönderen, topraklarından veya tesislerinden fırlatılmasına izin veren devletlere dönük yaptırımları da yine bu ilkelerde belirler. Ayrıca bu anlaşmaya taraf devletler, bu tarz davranışlar sergileyen sorumlu devletlerle uzay aracı imalatı, uzay aracının fırlatılması veya uzayda işbirliği gibi herhangi bir uzay anlaşması yapmamaya özen gösterir.
Madde 10) Uzay yolculuklarında teknolojinin gelişmesiyle daha güçlü uzay araçlarının yapılması durumlarında buna ilişkin hususlar bu anlaşmaya taraf devletlerce derhal düzenlenir. Bu tarz uzay araçlarının dünya ve uzay doğasına yönelik olası tehditleri değerlendirilir, kullanılması halinde ne gibi zararlar ortaya çıkaracağı tespit edilir, tüm insanlık başta olmak üzere dünya varlıkları ve uzay varlıkları dahil tüm uzayın yararı gözetilir. Zarar verici tarzdaki uzay çalışmalarının da engellenmesi hususunda aynı usül benimsenir. Bu anlaşmaya taraf devletler bu tarz zarar verici faaliyetlerin tespiti için ellerinde mevcut tüm imkanları seferber ederek ortak bir istihbari faaliyet yürüterek tüm insanlığın ve tüm uzayın huzur içinde olmasına gayret sarfeder.
Madde 11) Sicim teorisi veya başka bir bilimsel araştırma sayesinde en genel anlamda uzayın veya farklı uzay boyutlarının (paralel evrenlerin) ortaya çıkması halinde, en güncel uzay metinlerinin oluşturulması için bu anlaşmaya taraf devletler toplanarak çalışmaya başlar. Her türlü faaliyetin saydam olması esastır. Bilimsel araştırmalar an be an takip edilerek, en güncel hukuki düzenlemeler gecikmeksizin konulur. Bu tarz konularda yapılan hukuki düzenlemeler ayrıca Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımları Komitesine sunulur. Bu tarz boyutlara veya paralel evrenlere yapılabilecek yolculuklara ilişkin her tür düzenleme de yine aynı tarz ve usullere tabi olur. Hukuki düzenlemeler için bilimsel araştırmaların deneysel tarzda kesinleşmiş olması esastır.
Madde 12) Bu antlaşmaya taraf devletlerce ortak bir uzay gücü oluşturulabilir. Bu uzay gücünün uyacağı kurallar ve yükümlülükler Birleşmiş Milletler Dış Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımları Komitesinin ilan ettiği beş uzay antlaşması ile beş uzay hukuku ilkesi ve diğer ilgili beyannamelere uygun olmalıdır. Bu tarz bir uzay gücüne her zaman katılım serbesttir. Ayrıca uzay gücünün kendi iç hukuki düzenlemeleri de ayrıca düzenlenir.
Madde 13) Uzay araştırma ve gözlemlerinin Dünya üzerinden rahatlıkla yapılabilmesi için uzayın karanlık olarak kalabilmesinin sağlanmasına çalışılır. Bu nedenle dünya yörüngelerinin çeşitli bölgelerinde yer alan ve dünya üzerinden uzay gözlemlerinin yapılmasına engel olan uzay araçlarının maddi yaptırımlara uğraması sağlanır. Bunun için;
a) Uzay aracının gönderen devlet tarafından dünya üzerinden uzay gözlemlerinin yapılabilmesine imkan sağlayan tarzda imal edilmesinin denetlenmesi için Birleşmiş Milletlerde bir komisyon oluşturulmasına bu anlaşmaya taraf devletlerce çalışılır. Buna ilişkin ilkelerin düzenlenmesi sağlanır. Bu ilkelerin belirlenmesi hususunda Uluslararası Astronomi Birliğinden ve ulusal düzeydeki astronomi birliklerinden destek alınır, onların belirlediği çerçeve bu ilkeler nezdinde de kabul görür.
b) Belirlenen ilkelere uygunluk göstermeyen uzay araçlarını imal eden devletlere maddi yaptırımlar uygulanmasının da yine aynı ilkelerde belirlenmesi sağlanır.
c)Belirlenen ilkelere uygunluk göstermediği halde uzay aracını uzaya fırlatan devlete de o uzay aracının uzay da kaldığı her gün için belirlenen tarzda bir maddi yaptırım uygulanması da yine aynı ilkelerde düzenlenir.
Madde 14) Uzay Hukuku olarak tüm Uzayın hukuku anlaşılır. Bu nedenle hem mevcut anlaşmaların hem de yürürlüğe girecek anlaşmaların tüm Uzayın Hukukunu yani uzayda yaşayan tüm varlıkların hukukunu koruması esastır. Bu nedenle uzay hukuku ilkelerinin barışçıl olmasına özen gösterilir. Bunun yanı sıra ilerde ortaya çıkması nedeniyle veya ortaya çıkabileceği ve zarar verebileceği değerlendirilen uzay varlıklarıyla karşılaşılması halinde her türlü savunma tedbirlerinin de bu anlaşmaya taraf devletlerce alınmasını içeren hukuki düzenlemeler konulabilir. Bu nedenle konulacak hukuki düzenlemelerde öncelikle uzay varlıklarıyla tanışılmaya çalışılması, onlarla iletişim kurulması mümkün görülür ise buna devam edilmesi ancak bunun mümkün olmaması halinde savunma tedbirlerinin devreye alınması önemlidir. Uzay varlıklarıyla olan ilişkilerin düzgün olarak seyredebilmesi için bu anlaşmaya taraf devletler iç ve dış disiplin geliştirirler, bunun uluslararası anlamda uygulanmasına çalışırlar. Bir tehdit belirlenirse bu durumda dünyaya ve uzaya en az zarar verici türde savunma silahlarının kullanılması esastır. Burada bir denge gözetilir. Savunma silahlarının kullanılmaması halinde ortaya çıkabilecek zarar, kullanılması halinde ortaya çıkabilecek zarardan daha azsa bu takdirde her tür nükleer, biyolojik veya kimyasal savunma silahları kullanılmaz, aksi halde bu tarz silahlar kullanılabilir.
Bu hükümler toplam 14 maddeden oluşmaktadır. Taraf devletlerin tümünün katılımıyla daha fazla ekleme ve güncelleme yapılması mümkündür.
